खरीप हंगामात धानाची पेरणी बीजप्रक्रिया करूनच करा - कृषी विभाग माणगाव

खरीप हंगामात धानाची पेरणी बीजप्रक्रिया करूनच करा - कृषी विभाग माणगाव 

       बोरघर / माणगांव, (विश्वास गायकवाड) : चालू वर्षी अर्थात सन २०२१-२२मध्ये  कृषी विभागा मार्फत खरीप हंगाम पूर्व बीज प्रक्रिया मोहीम राबविण्यात येत आहे.  कृषी उत्पादन वाढीमध्ये  बीज प्रक्रिया हा अत्यंत महत्त्वाचा घटक आहे. जमिनीतून व बियाणे द्वारे पसरणारे रोग व किडींचा प्रादुर्भाव कमी करून पिकांची जोमदार वाढ होण्यासाठी बीज प्रक्रिया कमी खर्चाचे अत्यंत प्रभावी साधन आहे. या दृष्टीने खरीप  हंगामामध्ये जास्तीत जास्त क्षेत्रावर बिजप्रक्रिया केलेल्या बियाण्याची पेरणी करण्याचे दृष्टीने मोहीम स्वरूपात माहे मे महिन्या मध्ये राबविण्यात येणार असल्याचे मा. श्री आर.डी.पवार तालुका कृषी अधिकारी माणगाव यांनी सांगितले. तालुक्यांमध्ये बीज प्रक्रिया मोहीम लोकसहभागातून विनाअनुदान तत्त्वावर राबविण्याचे नियोजित आहे. बियाणे बदल कमी असलेला भात पिकामध्ये शेतकऱ्यांकडील स्वतःचे बियाणे वापराचे प्रमाण जास्त आहे, अशा बियाण्यावर जमिनीतून व बियाणे द्वारे होणाऱ्या रोगांचा प्रादुर्भाव मोठ्या प्रमाणावर होतो, त्यामुळे शेतकऱ्यांच्या पीक संरक्षणावरील खर्चामुळे पिकाचे उत्पादन खर्चात वाढ होते व पर्यायाने उत्पादन घटते. त्याकरीता बीज प्रक्रिया मोहिमेअंतर्गत अशा शेतकऱ्यांना स्वतःकडील किंवा घरगुती वापरात येणाऱ्या बियाण्यास बीजप्रक्रिया करण्याचे प्रमुख उद्दिष्ट आहे. 

      भात बियाण्यास बीजप्रक्रिया  तीन प्रकारे केली जाते : 

१) मिठाच्या पाण्याची बीज प्रक्रिया - या बीजप्रक्रिया मध्ये १० लिटर पाण्यात ३०० ग्रॅम मीठ विरघळून घ्यावे व त्यामध्ये भात बियाणे ओतावे व चांगले ढवळून घ्यावे नंतर द्रावण स्थिर होऊन द्यावे पोकळ व रोगाने हलके झालेले तरंगणारे बियाणे अलगद वरचेवर काढून घ्यावे तसेच तळाशी राहिलेले वजनदार व निरोगी बियाणे बाहेर काढून ते दोन ते तीन वेळा स्वच्छ पाण्याने धुऊन सावलीत चोवीस तास वाळवावे व त्यानंतर रोग प्रतिबंधक उपाय म्हणून बुरशीनाशकाची बीजप्रक्रिया करावी.  

२) बुरशीनाशकाची बीजप्रक्रिया मुळे बियाण्यात राहणाऱ्या व तसेच उगवल्यानंतर पिकास अपायकारक असणाऱ्या बुरशीचा नायनाट करण्यासाठी बीजप्रक्रिया करतात, यामध्ये थायरम, कॅप्टन, कार्बनडिझम, यापैकी कोणतेही एक बुरशीनाशक २.५ ग्रॅम या प्रमाणात १ किलो बियाण्यास पेरणीपूर्वी चोळावे.  

३) जिवाणू खताची बीजप्रक्रिया - बियाणे रुजल्या पासून पिकाच्या पुढील वाढीसाठी आवश्यक असलेले नत्र व स्फुरद सहज उपलब्ध व्हावे म्हणून जिवाणू खताची बीजप्रक्रिया केली जाते यामध्ये १) पी एस बी (स्फुरद विरघळणारे जिवाणू) हे जिवाणू जमिनीतील स्फुरद विरघळणारे पिकास उपलब्ध करून देतात, याचे वापराचे प्रमाण २५० ग्रॅम प्रति १० किलो बियाणे.

   २) ऑझटोबॅक्टर नत्र स्थिरीकरण करणारे जिवाणू हे जिवाणू हवेतील नत्र शोषून घेऊन जमिनीत स्थिर करून पिकास उपलब्ध करून देतात वापराचे प्रमाण २०० ग्रॅम प्रति १० किलो बियाणे. 

    वरील प्रमाणे खरीप हंगामात सर्व शेतकऱ्यांनी धानाची बीज प्रक्रिया नक्की करावी. खरीप हंगामा व इतर माहितीसाठी तालुक्यातील शेतकऱ्यांनी तालुका कृषी अधिकारी कार्यालय माणगाव, मंडळ कृषी अधिकारी, कृषी पर्यवेक्षक व कृषी सहाय्यक यांचे समवेत संपर्क करावे असे आवाहन कृषि विभाग माणगाव यांचे मार्फत करण्यात आले आहे.